Duale procesmodel

Gisteren heb ik gewandeld met Daantje. In tegenstelling tot een week geleden toen ze wat lichtpuntjes zag, was ze nu weer intens verdrietig en boos. Boos op haar vriendin, boos op haar man, boos op haar kinderen. Eigenlijk boos op alles en iedereen.
 
Het rouwproces is als een vingerafdruk, uniek en persoonlijk. Er is geen vaste termijn en geen standaard aanpak. Tijd en ruimte zijn nodig om het verdriet te ervaren en tegelijkertijd draait het gewone leven door. Het ene moment lijkt het beter te gaan en in een oogwenk is de pijn van het verdriet er weer. Ongekende emoties die je plotseling overvallen. Dan kun je inderdaad boos zijn. Daantje is boos omdat niemand haar verdriet begrijpt: “Nog zo’n goed bedoelde opmerking, ik pak mijn spullen en ik ben weg”.
 
Daantje vraagt zich af of het normaal is dat ze heen en weer geslingerd wordt tussen al die verschillende en soms extreme emoties. Ze wordt er moedeloos van. Ook van het onbegrip van anderen. Inzicht in het duale procesmodel geeft haar lucht. Het duale procesmodel van Stroebe en Schut beschrijft hoe een rouwproces loopt en dat het normaal is dat je heen en weer beweegt tussen twee verschillende dimensies: de verliesgerichte en de herstelgerichte.
 
Je zou het kunnen zien als een slingerbeweging tussen twee eilanden. Zo beweeg je je met momenten op het herstelgerichte eiland en ben je gericht op het leven dat doorgaat. Je gaat een dag naar de sauna, geniet en bent even niet bezig met het verdriet en de pijn. Dan maak je weer een uitstap naar de verliesgerichte kant en ben je volop met het verlies bezig. Je bladert door fotoalbums, haalt herinneringen op en zoekt erkenning en troost.
 
Deze slingerbeweging is noodzakelijk en normaal. Afwisseling tussen tijd voor de pijn en tijd voor afleiding zorgt voor beweging in de rouw. Vastzitten op het verliesgerichte eiland betekent in de emoties verdrinken. De andere kant is nodig om richting te kunnen geven aan het leven. Door emoties te verdringen en op het herstelgerichte eiland te ‘wonen’, wordt het verlies niet aangekeken. Ook hier is de andere kant nodig zodat de emoties van het verlies ervaren worden. Het heen en weer bewegen zal bij iedere rouwende anders uitzien want ook die slingerbeweging is uniek en persoonlijk.
 
Daantje weet nu dat ze niet vast zit en niet raar bezig is. Ze rouwt gewoon op haar eigen manier. Met een glimlach zegt ze mij gedag. Later in de week gaat ze verse bloemen op het graf van haar moeder leggen en ze weet al bij welke film ze zich daarna even in een andere wereld laat verplaatsen.